چرا توسعه آبزی‌پروری دریایی برای ایران به یک الزام تبدیل شده است؟
احمدرضا کهن – دکترای زیست شناسی دریا و متخصص تکثیر و پرورش آبزیان- یادداشتی در اختیار ایسنا گذاشته است که در آن بر اهمیت آبزی‌پروری در آب‌های شور تاکید شده است. متن این یادداشت را در زیر می‌خوانید.
سالانه چند صد هزار تن میگو و ماهی در کشور تولید و بخش عمده آن صادر می‌شود. این موضوع از جنبه ارزآوری برای کشور مفید و مثبت است ولی نکته‌ای که به نظر می‌رسد تا حدود زیادی از دید دور مانده و باید مد نظر قرار گیرد این است که کشور به منظور ارتقاء امنیت غذایی و بهبود وضعیت سلامت شهروندان نیازمند ارتقاء سرانه مصرف آبزیان است. در استان‌های جنوبی و شمالی که به منابع دریایی دسترسی دارند، غذاهای دریایی بخش قابل توجهی از سبد غذایی شهروندان را تشکیل می‌دهد ولی این موضوع در مورد سایر نقاط کشور که شامل کلانشهرهای مرکزی از جمله پایتخت می‌شود به هیچ وجه صادق نیست.
حال این پرسش مطرح می‌شود که افزایش سرانه مصرف آبزیان و در نتیجه آن توسعه صنعت آبزی‌پروری چگونه برای کشور ما یک الزام است؟ این پرسش را می‌توان از سه جنبه مختلف مورد بررسی قرار داد که شامل بهبود وضعیت سلامت شهروندان، ارتقاء امنیت غذایی کشور و نیز توسعه اقتصادی است.
در خصوص بهبود وضعیت سلامت شهروندان می‌توان منابع علمی معتبر فراوانی را معرفی کرد که وجود ارتباط مثبت و قوی بین میزان مصرف مواد غذایی دریایی و سلامت شهروندان در سرتاسر جهان را نشان داده‌اند. در این موضوع می‌توان به طور گسترده صحبت کرد اما در اینجا می‌خواهم بیشتر بر امنیت غذایی و توسعه اقتصادی که بیشتر مورد توجه مدیران کشوری قرار می‌گیرد، تاکید کنم.
در سال‌های اخیر در تمامی فصول سال با مشکل تامین آب شیرین برای مصارف خانگی، کشاورزی و صنعتی دست و پنجه نرم کردایم. این وضعیت نه تنها رو به بهبود نیست که در سال‌های آتی انتظار وخامت آن می‌رود. خوشبختانه سرزمین مادری ما در شمال و جنوب کشور از نعمت دریا برخودار است. این منابع عظیم آبی می‌توانند جهت تامین غذای مردم به کار گرفته شوند. برای این منظور نیازمند توسعه صنعت آبزی‌پروی دریایی با همت ارگان‌های دولتی هستیم. هر چه پیشرفت در این صنعت در دهه‌های گذشته شاهد بودیم عمدتا حاصل تلاش، ریسک‌پذیری و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و سهم دولت ناچیز بوده است. چه بخش دولتی و چه بخش خصوصی با ورود به این صنعت یا توسعه فعالیت‌های خود در این بخش می‌توانند باعث بالا رفتن امنیت غذایی مردمان عزیز این سرزمین شوند. برای این موضوع البته یک پیش نیاز وجود دارد و آن معرفی بیشتر و بهتر محصولات دریایی به سفره مردم است چه از طریق فرهنگ‌سازی و چه تبلیغات.
تولید ثروت و توسعه پایدار در مناطق ساحلی دیگر دستاورد توسعه صنعت آبزی پروری دریایی خواهد بود. با بهبود بازار مصرف داخلی و خارجی علاوه بر تامین بخشی از نیاز پروتئینی شهروندان با بالاترین کیفیت، می‌توان برای بسیاری از ساکنین مناطق ساحلی و حتی مرکزی کشور اشتغال پایدار ایجاد کرد. زمانی که سرمایه‌گذاران از وجود بازارهای داخلی و خارجی اطمینان داشته باشند با تمایل بیشتر در این حوزه سرمایه‌گذاری می‌کنند. یافتن مشتری در بازارهای بین‌المللی که روند خاص خود را دارد ولی در مورد بازارهای داخلی همان‌گونه که پیش‌تر اشاره کردم بحث فرهنگ سازی و جا انداختن غذاهای دریایی به عنوان یک بخش معمول از سبد غذایی شهروندان مطرح می‌شود.
در توضیح این که دولت یا بخش خصوصی چگونه می‌تواند جهت معرفی غذاهای دریایی به شهروندان اقدام کند به ذکر یک نمونه بسنده می‌کنم. در صورتی که در پادگان‌های نظامی، دانشگاه‌ها و سایر مراکزی که وعده‌های غذایی اصلی در حجم بالا آماده می‌شود، ماهی یا میگوی دریایی به عنوان یک گزینه قرار گیرد احتمال افزایش تمایل مصرف کنندگان به سمت غذاهای دریایی می‌تواند افزایش یابد. البته باید دسترسی شهروندان در مناطق مختلف کشور به غذاهای دریایی را نیز بهبود بخشید. در بسیاری موارد علت پایین بودن مصرف آبزیان در برخی نقاط کشور بحث قیمت نبوده و تنها مشکل در دسترسی به آبزیان است. به شخصه شاهد بوده‌ام که قیمت برخی ماهی‌های دریایی در یکی از استان‌های دور از ساحل کاملا با شهر بوشهر برابر بوده و شهروندان دلیل مصرف پایین غذاهای دریایی را عدم دسترسی به آبزیان تازه و با کیفیت در طول سال عنوان می‌کردند.
با توجه به موارد مطرح شده، توسعه آبزی‌پروری دریایی در کشور می‌تواند به کاهش اثرات بحران آب شیرین و خشکسالی کمک کند؛ توسعه این صنعت همچنین ایجاد اشتغال پایدار و ارتقاء امنیت غذایی را در پی خواهد داشت. اما برای توسعه این صنعت نیازمند معرفی بیشتر آبزیان به سبد غذایی ایرانیان و حمایت‌های بیشتر دولت در توسعه زیرساخت‌ها هستیم. شاید تا چند سال گذشته توسعه آبزی‌پروری دریایی یک گزینه و آپشن بود ولی امروز یک الزام است.
به منظور توسعه این صنعت باید تنوع گونه‌های پرورشی در کشور مورد توجه و حمایت قرار گیرد. همچنین تامین نهاده‌ها و تجهیزات مورد نیاز این صنعت به توجه بیشتر نیاز دارد. بسیاری از این موارد در صورت وجود بازار هدف بزرگ و توجیه اقتصادی تولید، توسط سرمایه‌گذاران قابل اجرا است و دولت بیشتر در بخش قانونگذاری‌ها و گسترش بازار مصرف آبزیان می‌تواند کمک کننده باشد.
برای جمع‌بندی موضوع باید یادآور شوم که کشور ما با بحران آب شیرین روبرو است. برای تامین غذا مورد نیاز شهروندان نیز با توجه به شرایط کشاورزی و دامپروری نمی توان بیش از این به این صنایع تکیه کرد. همزمان ما در شمال و جنوب منابع عظیم آب دریایی را داریم که می‌تواند برای ارتقاء سلامت شهروندان، امنیت غذایی و توسعه اقتصادی به کار گرفته شود که این موضوع نیازمند توجه بیشتر به آبزی‌پروری دریایی است.
انتهای پیام
