از فروچاله‌ها تا باغ‌های خشکیده؛ صدای هشدار بحران آب در جنوب ایران
دکتر مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: یک میلیون و هشتصد هزار نفر جمعیت هرمزگان و ۲۸۰ هزار جمعیت شهر میناب درگیر چالش‌های آب هستند و در پایان دی ماه۱۴۰۳، سد استقلال میناب ۵ میلیون مترمکعب آب قابل استفاده دارد، میانگین بارندگی سالانه هرمزگان ۱۸۵ میلی‌متر و در سال ۱۴۰۴-۱۴۰۳ تا پایان دی ماه سال جاری ۹ میلی‌متر بارندگی در آن ثبت شده است.
وی با بیان اینکه این سومین سال آبی خشک از سال ۱۴۰۱ است که آبگیری سدهای هرمزگان را با چالش مواجه کرده است، اظهار کرد: سد استقلال میناب در سال ۱۳۶۲ با مخزن ۲۵۸ میلیون متر مکعب به‌عنوان منبع اصلی تأمین آب شرب بندرعباس و میناب به بهره برداری رسید و خشک شدن این سد، علاوه بر تهدید جدی برای تأمین آب شرب، تبعات محیط زیستی گسترده‌ای خواهد داشت.
زارع، افزایش گردوغبار ناشی از خشک شدن بستر سد، آسیب به کشاورزی و فشار بیش‌ازحد بر منابع زیرزمینی را تنها بخشی از این پیامدها دانست و ادامه داد: تغییرات اقلیمی و افزایش دمای زمین و تغییر الگوهای بارشی، مدیریت ناکارآمد منابع آب و برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی و توسعه بی‌رویه شهرها و همچنین افزایش تقاضا با رشد جمعیت، به تشدید بحران انجامیده است.
استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله خاطر نشان کرد: روستاهای این استان به شدت درگیر تنش آبی و محیط زیستی شدند، به گونه‌ای که شاهد بروز پدیده فرونشست زمین و فروچاله‌ها هستیم و این امر موجب شده تا ساکنان این مناطق مجبور به مهاجرت به شهرهای بزرگ شوند. علاوه بر اینها باغات بسیاری با درختان کهنسال قدیمی، حتی با قدمت بیش از ۵۰۰ سال خشک شدند.
وی تاکید کرد: بحران آب موجب مهاجرت اجباری بسیاری از خانواده‌ها شده و به دلیل کمبود منابع آبی ساکنان مجبور به ترک روستاها و مهاجرت به شهرها یا استان‌های دیگر شده‌اند. افزایش دما باعث تبخیر بیشتر منابع سطحی مانند سدها و رودخانه‌ها شده و الگوهای نامنظم بارندگی موجب کاهش بارش مؤثر برای تغذیه سفره‌های زیرزمینی شده است.
منابع انرژی پاک و تجدیدپذیر
زارع اظهار کرد: استان هرمزگان، در جنوب ایران، موقعیت راهبردی در ساحل خلیج فارس با چشم‌انداز انرژی متنوع را دارد. این استان دارای منابع انرژی متعارف و تجدیدپذیر است و این در حالی است که در دنیا تمرکز بر انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر به دلیل گرایش به سمت پایداری و ایجاد تنوع در تامین انرژی در حال افزایش است.
وی یکی از مهمترین منابع انرژی تجدیدپذیر در استان هرمزگان را انرژی خورشیدی عنوان کرد و یادآور شد: این استان از سطح تابش خورشیدی بالایی برخوردار است و آن را به مکانی ایده‌آل برای تولید انرژی خورشیدی تبدیل کرده است؛ از این رو سیستم‌های فتوولتائیک خورشیدی را می‌توان بر روی پشت بام‌ها یا در مزارع سلول‌های خورشیدی در مقیاس بزرگ برای مهار این منبع فراوان (خورشید) نصب کرد.
این محقق حوزه مخاطرات ادامه داد: هرمزگان همچنین دارای پتانسیل انرژی بادی قابل توجهی به‌ویژه در مناطقی مانند میناب و سایر مناطق ساحلی است. الگوهای باد برای تولید برق از طریق توربین‌های بادی مطلوب هستند.
وی یادآور شد: ترکیب منابع خورشیدی، بادی، زیست توده و انرژی آبی بالقوه، استان هرمزگان را به عنوان یک بازیگر کلیدی در گذار ایران به سمت راه‌حل‌های انرژی پاک‌تر و پایدارتر قرار می‌دهد. هرمزگان با سرمایه‌گذاری‌های مستمر و حمایت دولت از فناوری‌های تجدیدپذیر، آماده است تا نقش خود را در تامین نیازهای انرژی محلی و ملی به‌طور پایدار افزایش دهد.
انرژی پاک در آن سوی خلیج فارس
زارع ادامه داد: کشور امارات خانه برخی از بزرگترین نیروگاه‌های خورشیدی در جهان است. پروژه‌های قابل توجه امارات عبارتند از:
پارک خورشیدی نور ابوظبی: این تاسیسات یکی از بزرگترین نیروگاه‌های خورشیدی تک سایتی در جهان است که ظرفیت ۱.۱۷ گیگاوات دارد. انتظار می‌رود که انتشار کربن را حدوداً یک میلیون تن در سال کاهش دهد.
پارک خورشیدی محمد بن راشد آل مکتوم: این پارک خورشیدی واقع در دبی، پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۰ به طور کامل ظرفیت ۵ گیگاوات داشته باشد. از سال ۲۰۲۳، بیش از ۵۹۰۰ مگاوات برق تولید کرده است.
این طرح‌های خورشیدی بخشی از استراتژی گسترده‌تر امارات متحده عربی برای افزایش چشمگیر سهم انرژی پاک در کل ترکیب انرژی آن است.
توسعه انرژی بادی
استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، گفت: علاوه بر انرژی خورشیدی، امارات متحده عربی اولین برنامه انرژی بادی خود را در اکتبر ۲۰۲۳ راه‌اندازی کرد. این پروژه دارای ظرفیت ۱۰۴ مگاوات است و برای تامین برق به بیش از ۲۳ هزار خانه و در عین حال جابجایی حدود ۱۲۰ هزار تن CO۲ در سال طراحی شده است. یک گام مهم در جهت تنوع بخشیدن به منابع انرژی تجدیدپذیر مورد استفاده در داخل کشور است.
به گفته وی، کشور امارات متحده عربی همچنین یک راهبرد ملی هیدروژن با هدف تبدیل شدن به یکی از ۱۰ تولیدکننده برتر هیدروژن در جهان تا سال ۲۰۳۱ منتشر کرده است. شهر فناوری مصدر قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ سالانه یک میلیون تن هیدروژن سبز تولید کند. این ابتکار با گرایش‌های جهانی به سمت هیدروژن به عنوان سوخت پاک همسو است و از تلاش‌های کربن‌زدایی حمایت می‌کند.
انتهای پیام
